Komisyonda anayasa değişiklik teklifinin 8. maddesi de geçti.
Daha önce anayasa değişiklik teklifinin, 1. 2. 3. 4. 6. ve 7. maddeleri kabul edilmiş; yedek milletvekilliğine ilişkin 5. madde metinden çıkarılmıştı.
Başbakan Binali Yıldırım ile MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin üzerine anlaşmaya vardığı partili cumhurbaşkanlığını kapsayan 21 maddelik anayasa değişiklik teklifinin Anayasa Komisyonu'nda görüşülmesine devam edildi. Anayasa değişikliği teklifindeki 8. madde de kabul edildi.
8'inci madde partili cumhurbaşkanlığını da düzenliyor.
8'inci maddede tartışma yaratan 'Cumhurbaşkanı doğuştan Türk vatandaşları arasından seçilir' ifadesi 'Türk vatandaşlığı' biçiminde düzenlendi.
Böylelikle şu ana kadar yedek milletvekilliği düzenlemesini içeren 5. madde hariç 7 madde kabul edilmiş oldu.
Kabul edilen ve düzenlenen maddeler
Komisyonda bugüne kadar kabul edilen maddelerin mevcut halleri ve değişiklikleri şöyle:
Birinci madde
Anayasa Komisyonu’nda AKP oylarıyla kabul edilen ‘yargı yetkisi’ başlıklı birinci maddeye ‘tarafsız’ ibaresi eklendi.
Yargı yetkisi maddesinin mevcut anayasadaki hali şöyle:
MADDE 9 - Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır.
Komisyonda değişikliği kabul edilen metin şöyle:
YARGI YETKİSİ MADDE 9 - Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır.
İkinci madde
Değiştirilmesi öngörülen maddeye göre, Meclis'teki milletvekilis sayısı 600'e çıkacak.
Mevcut metin şöyle:
MADDE 75- Türkiye Büyük Millet Meclisi genel oyla seçilen beşyüzelli milletvekilinden oluşur.
Komisyonda değişikliği kabul edilen metin şöyle:
MADDE 2- 2709 sayılı Kanunun 75’inci maddesinde yer alan 'beşyüzelli' ibaresi 'altıyüz' şeklide değiştirilmiştir.
Üçüncü madde
Komisyondan geçen üçüncü maddeye göre, 18 yaşını dolduran kişilerin milletvekili olabilmesini ön görüyor.
Mevcut metin şöyle:
MADDE 76- (Değişik: 13/10/2006-5551/1 md.) Yirmibeş yaşını dolduran her Türk milletvekili seçilebilir.
Komisyonda değişikliği kabul edilen metin şöyle:
Kanunun 76'ıncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan 'yirmibeş' ibaresi, 'onsekiz' şeklinde, ikinci fıkrasnda yer alan 'yükümlü olduğu askerlik hizmetini yapmamış olanlar,' ibaresi 'askerlikle ilişiği olanlar,' şeklinde değiştirilmiştir.
Dördüncü madde
Komisyonda kabul edilen dördüncü madde, milletvekilliği seçimlerinin 5 yılda bir yapılmasını öngörüyor.
Mevcut metin şöyle:
MADDE 77- (Değişik: 21/10/2007-5678/1 md.) Türkiye Büyük Millet Meclisinin seçimleri dört yılda bir yapılır.
Yapılması planlanan değişiklik şöyle:
TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri beş yılda bir aynı günde yapılır.
Beşinci madde iptal
Anayasa değişiklik teklifinde tartışmalara sebep olan 'yedek milletvekilliği' iptal oldu. Milletvekilleri, yedek milletvekilliği için, 'can güvenliği' endişelerini belirtmişti.
Altıncı madde
Kabul edilen 6'ıncı madde ise TBMM’nin yetkilerini belirliyor. Maddeye göre, TBMM'nin görev ve yetkileri; kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak, bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek, para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek, milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, TBMM üye tam sayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar vermek, Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek olarak belirleniyor.
Mevcut metin şöyleydi:
MADDE 87- (Değişik: 3/10/2001-4709/28 md.; 7/5/2004-5170/6 md.) Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri, kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak; Bakanlar Kurulunu ve bakanları denetlemek; Bakanlar Kuruluna belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermek; bütçe ve kesinhesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek; para basılmasına ve savaş ilânına karar vermek; milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilânına karar vermek ve Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmektir.
Komisyonda değişikliği kabul edilen metin şöyle:
Yedinci madde
7'inci madde, Meclis'in denetim yetkilerini düzenliyor.
Mevcut metin şöyle:
MADDE 98- Türkiye Büyük Millet Meclisi soru, Meclis araştırması, genel görüşme, gensoru ve Meclis soruşturması yollarıyla denetleme yetkisini kullanır. Soru, Bakanlar Kurulu adına, sözlü veya yazılı olarak cevaplandırılmak üzere Başbakan veya bakanlardan bilgi istemekten ibarettir. Meclis araştırması, belli bir konuda bilgi edinilmek için yapılan incelemeden ibarettir. Genel görüşme, toplumu ve Devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda görüşülmesidir. Soru, Meclis araştırması ve genel görüşme ile ilgili önergelerin verilme şekli, içeriği ve kapsamı ile cevaplandırılma, görüşme ve araştırma yöntemleri Meclis İçtüzüğü ile düzenlenir.
Yapılması planlanan değişiklik şöyle:
'Türkiye Büyük Millet Meclisi belli bir konuda Meclis araştırması ve genel görüşme yapabilir; milletvekilleri yazılı soru sorabilir. Meclis araştırması, belli bir konuda bilgi edinilmek için yapılan incelemeden ibarettir. Genel görüşme, toplumu ilgilendiren belli bir konunun Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda görüşülmesidir. Genel görüşme ve Meclis araştırmasına yürütme adına herhangi bir temsilci katılama. Yazılı soru; yazılı olarak gen geç on beş gün içerisinde cevaplanmak üzere milletvekillerinin, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlara yazılı olarak soru sormalarından ibarettir. Meclis araştırması, genel görüşme ve yazılı soru önergelerinin verilme şekli, içeriği ve kapsamı ile araştırma usulleri Meclis İçtüzüğü ile düzenlenir.'
Sekizinci madde
Komisyondan geçen maddeye göre Cumhurbaşkanı seçilen kişinin partisiyle ilişiği kesilmeyecek. Maddede daha önceden yer alan 'Cumhurbaşkanı doğuştan Türk vatandaşı olanlar' ifadesi de 'Türk vatandaşı' olanlar şeklinde değiştirildi.
Komisyon'da 'Hitler' kavgası
CHP Adana Milletvekili İbrahim Özdiş'in 'Hitler' demesi üzerine AKP'li Salih Cora ayağa kalkarak 'Cumhurbaşkanımıza 'Hitler' diyemezsin' diye bağırdı.
AKP milletvekilleriyle CHP'li milletvekilleri arasında sözlü tartışma yaşandı.
'Katil Yavuz Sultan Selim' kavgası
CHP'li Orhan Sarıbal konuşmasında 'Alevi Çalıştayı'ndan Yavuz Sultan Selim katil köprüsü çıktı' deyince tartışma tekrar alevlendi. Komisyonda gerginlik sürüyor AKP'li Hakan Çavuşoğlu, Sarıbal'a 'Sen bunu bursada söyleyemezsin, sokakta gezemezsin' diye bağırdı. Ardından CHP'li Mehmet Tüm, 'Yavuz Sultan Selim Alevilerin katilidir' dedi.
AKP 8. madde için önerge verdi
Komisyonda partili cumhurbaşkanlığını da düzenleyen 8. maddeye geçildi. Maddede AKP 'doğuştan türk vatandaşları' ibaresini 'Türk vatandaşlığı' biçiminde düzenlenen önerge verildi.
